دهانشویه مناسب را چگونه انتخاب کنیم؟
نتایج تحقیقات دندانپزشکی نشان می دهد که دهانشویه کلرهگزیدین ازلحاظ کاهش پلاک دندانی بهتر از دهانشویه نعناع عمل می‌کند. اما دهانشویه نعناع نیز خصوصیاتی منحصربه‌فرد دارد که نمی‌توان چشم بر آنها بست.
پلاک دندانی یک مشکل همگانی است که بدون استثنا در همه افراد وجود دارد. ازآنجاکه روشهای مکانیکی مانند مسواک زدن برای مهار پلاک، دارای محدودیت‌هایی است، روشهای شیمیایی مانند استفاده از دهانشویه می‌تواند راهکار کمکی مؤثری در این خصوص باشد.
بیشترین دهانشویه هایی که سالهاست به کار می‌رود و به‌عنوان استاندارد طلایی موردقبول واقع‌شده، ماده‌ای به نام «کلرهگزیدین» است.
اما با توجه به عوارض جانبی این ماده مانند تغییر در حس چشایی، بی‌حسی زبان، بوی نامطبوع و مواردی دیگر، محققان اغلب به دنبال جانشینی کم عارضه برای آن هستند.
راهنمای استفاده از دهانشویه
در همین راستا، گروهی از دندان‌پزشکان دانشگاه آزاد تهران، در مطالعه‌ای پژوهشی، مقایسه‌ای بین دهانشویه کلرهگزیدین و دهانشویه گیاه نعناع ازنظر تأثیر بر تشکیل پلاک میکروبی و رنگیزه دندان‌ها انجام داده‌اند که نتایج آن اخیرا در مجله «تحقیق در علوم دندانپزشکی» وابسته به دانشگاه آزاد اسلامی تهران منتشر شده است.
محققان فوق به دنبال پاسخ این سوال بوده‌اند که آیا نعناع به‌تنهایی قادر به برداشت پلاک میکروبی است یا خیر و اینکه آیا می‌توان با به‌کارگیری آن از عوارض کلرهگزیدین کاست؟
نتایج نشان داد که میزان پلاک افرادی که از دهانشویه نعناع استفاده کرده بودند، حدود ۱٫۴ برابر بیشتر از افرادی بود که از دهانشویه کلرهگزیدین استفاده کرده بودند، اما ازنظر میزان رنگیزه و احساس طعم مناسب، دهانشویه نعناع اثرات مؤثرتری در افراد تحت بررسی ایجاد کرد.
همچنین یافته‌ها حاکی از آن است که استفاده از دهانشویه نعناع در مقایسه با کلر هگزیدین باعث احساس سوزش کمتری در دهان افراد می‌شود.
بنا بر نتایج حاصله از این پژوهش، علیرغم آن‌که دهانشویه نعناع، پلاک‌ها را کمتر از دهانشویه کلرهگزیدین، تحت تأثیر قرار می‌دهد، ولی در مواردی که ایجاد بوی مطبوع، عدم سوزش دهان و ایجاد رنگیزه کمتر برای مصرف‌کننده اهمیت بالاتری داشته باشد، می‌تواند به‌خوبی مورد استفاده قرار گیرد.
شایان ذکر است که اثرات نعناع بر توقف رشد میکروارگانیسم‌های بی‌هوازی، امری است که اثبات شده و این عملکرد طبق نظر محققان، با کلرهگزیدین قابل‌مقایسه است.
نعناع گیاهی است که دارای اثرات ضدالتهاب، ضد درد، قاعده آور، تب بر و ضدعفونی‌کننده بوده و با توجه به خاستگاه آن در کشور ما، قابلیت‌های زیادی برای استفاده در امور پزشکی و دارویی دارد.
در مجموع دهانشویه ها را می‌توان بر اساس ترکیب و کارکرد آنها در دو دسته تقسیم کرد:
۱- دهانشویه های بهداشتی- آرایشی
این گروه که آنتی‌سپتیک (ضدعفونی کننده) نیز نامیده می‌شوند، معمولا حاوی الکل هستند و کارکردهای زیر را دارند:
– پوشاندن و خنثی کردن بوی بد دهان
– شستن باقی‌مانده مواد غذایی از میان دندان‌ها و لثه
- کاهش فلور میکروبی دهان
– ایجاد طعم و بوی خوش و تازگی در دهان
۲- دهانشویه های درمانی
این دهانشویه ها علاوه بر اینکه تمامی کارکردهای دهان‌شویه‌های ضدعفونی‌کننده را در خود دارند، در پیشگیری و درمان برخی بیماری‌های دهان و دندان نیز موثرند؛
مثلا مانع تجمع پلاک دندانی می‌شوند، برخی دردهای بافت دهان را تسکین می‌دهند یا بر مقاومت دندان‌ها می‌افزایند و در مقابل پوسیدگی از آنها محافظت می‌کنند. این گروه شامل دهان‌شویه‌های ضد پلاک و ضد ژنژیویت (التهاب لثه) و فلورایددار هستند.